कारोवार मिस म्याच अहिले करदाताले भोगी रहेको समस्या हो । कुनै पनि दर्ता भएको करदाताले कुनै अवधिको आफ्नो खातामा कुनै बिक्रीकर्ता सँग खरिद गरेको भनेर उल्लेख गरेकोमा सोहि अवधिको लागि सो बिक्रीकर्ताले सोहि रकम बिक्री गरेको भनेर उल्लेख गरेको हुनु पर्दछ । यदि यसरी दुवै पक्षले आफ्नो कारोवारको रकम उल्लेख गरेकोमा सो रकममा अन्तर देखिन आएमा यसलाई मिस म्याच भनिन्छ ।
मिस म्याच हुन सक्ने कारणहरु :
यसरी रकम मिस म्याच हुन आएको अवस्थामा कर अधिकृतले करदाताको कर निर्धारण गर्नेछ । कर अधिकृतले कर निर्धारण गरेकोमा करदातालाई सफाईको मौका दिइने छ र करदाताले सो मिस म्याच सम्बन्धी आफ्नो सफाई पेश गर्नु पर्नेछ । यदि बिक्रीकर्ताको आफ्नो बिक्री खातामा बिक्री छुट हुन गएको भए सोको जानकारी कर अधिकृतलाई दिई सो सच्याउनु पर्दछ भने यदि खरिदकर्ताको खातामा गल्ती हुन गएको भए सो खरिदकर्तासँग छलफल गरी सोको कारण सहित खरिदकर्ताको स्पष्टीकरण सहित खरिदकर्ताको पत्र समावेश गरी कर अधिकृतलाई सफाई पेश गर्नु पर्नेछ ।
उदाहरण
निरौला ट्रेडर्सले प्लास्टिकको उत्पादन र बिक्री गर्ने गर्दछ । यस व्यवसायको एउटा मात्र खरिदकर्ता झा प्लास्टिक हाउस रहेको छ । निरौला ट्रेडर्सले २०७१।७२ को कुल बिक्री रु. ६५,००,००० देखाएकोमा झा प्लास्टिक हाउसले सोहि वर्षको कुल खरिद रु. ७०,००,००० देखाएको भेटियो । यो मिस म्याचको अवस्था हो ।
कर अधिकृतले निरौला ट्रेडर्सको संशोधित कर निर्धारणको सुचनामा निम्न प्रकारले उल्लेख गरेको हुन्छ ।
“ यस प्रतिवेदनको मिस म्याच खण्डमा उल्लेख भए बमोजिम बिक्री फरक परेको रकम रु.५,००,००० लाई बिक्री लुकाएको मान्नु पर्ने हुन आयो । तसर्थ सो रकमलाई आयकर ऐन, २०५८ (संशोधन सहित)को दफा ७ को उपदफा (१) को देहाय खण्ड (ख) बमोजिम मूनाफा र लाभ तर्फ समावेश हुने भई कर योग्य आयमा समावेश गर्नुपर्ने रकम रु. १,००,००० ।”
१. बिक्री सही भएको अवस्थामा निरौला ट्रेडर्सले आफुले देखाएको बिक्री सही भएको र खरिदकर्ताले देखाएको रकम नमिलेको कारणले मिच म्याच हुन गएको यस प्रकारको जवाफ कर अधिकृतलाई लिखित रुपमा दिनु पर्ने छ ।
२. बिक्रीमा गल्ति भएको अवस्थामा निरौला ट्रेडर्सले आफुले देखाएको बिक्रीमा त्रुटि भएको कारणले सो सच्चाइएको जवाफ कर अधिकृतलाई लिखित रुपमा दिनु पर्ने छ ।
पत्रको उदाहरण तल दिईएको छ ।
श्रीमान् कर अधिकृतज्यू विषयः संसोधित कर निर्धारणको सुचनाको जवाफ । महोदय, वा भवदिय, |
कर दाताको जवाफको आधारमा कर कार्यालयले थप कर, जरिवाना के गर्नुपर्ने हो निर्णय गर्दछ ।
मिस म्याचका अन्य व्यवहारिक पक्ष र अनुसूची १३ का सन्दर्भमा हाम्रा कर विज्ञ शेषमणि दाहालको यो लेखमाछलफल गरिएको छ ।